O datach: chodzi mi o zapis daty jako 7. 05. 2009 (ze spacjami po kropkach). W Poradni zapis ten nie występuje jako poprawny. Znajoma nauczycielka (nawiasem mówiąc córka znanego krytyka lit. z Wrocławia) uznaje w pracach zapis 7.05.2009 (czyli bez spacji po kropkach) za niepoprawny. I uznałbym to za dziwactwo, gdyby nie to, że w książce pt. Poradnik korespondencji użytkowej prof. R. Pawelca daty zapisywane są w ten sposób – 13. 06. 2009 r. Który zapis jest bardziej poprawny? Skąd się wziął?

Właściwie jest to bardziej pytanie, niż prośba o poradę, ale to zagadnienie mnie dość interesuje, a nigdzie nie potrafię znaleźć na nie odpowiedzi.

Otóż konstrukcja liczebników liczbowo-słownych taka jak „4-ty”, „15-ta”, „200-ny” jest niepoprawna, jednak za czasów II Rzeczypospolitej była ona używana powszechnie (np. w tytule piosenki Eugeniusza Bodo „Umówiłem się z nią na 9-tą”); (nawet mój dziadek uczył mnie, że zapis ten jest poprawny).

Jestem bardzo ciekaw, dlaczego uznano ją za błędną, skoro na pierwszy rzut oka jest ona niezwykle praktyczna.

Pozdrawiam,

Dominik Maksymilian

Chciałabym się dowiedzieć, jak prawidłowo wstawić znaki interpunkcyjne do poniższego zdania i czy istnieje kilka możliwości (jeśli tak, to jakie?). A także czy istnieje wyraz zawii lub zawiji (zastosowany w poniższym zdaniu) w znaczenie słowa 'zawieja': „Przy takiej zawii nie sposób zresztą na co dzień znaleźć miejsce gdzie by można po trochu odpocząć”.

Szanowni Profesorowie,
Przy tłumaczeniu autobiografii Carlo Caretto, „Zakochany w Bogu”, borykam się z pewną trudnością natury terminologicznej. Rozwiązałem ją samodzielnie, lecz zwracam się do Was, jako ekspertów w języku polskim, o przypieczętowanie Waszym autorytetem mych rozwiązań bądź też ich zakwestionowanie. Ostateczny wybór uzależniam od Waszego stanowiska. Moją i Waszą wypowiedź zamierzam umieścić we wstępie książki.

Zgromadzenie Małych Braci, powstałe w roku 1933 z duchowej inspiracji Karola de Foucald, zatwierdzone przez Stolicę Apostolską w 1967, w Polsce istnieje od roku 1977. I dość wiele jest u nas publikacji na ich temat (mam przed sobą na biurku 10 książek), lecz jeszcze więcej terminologicznego bałaganu.
W oficjalnym „Leksykonie Zakonów w Polsce”, wydanym przez KAI, są oni objęci terminem zgromadzenie, tak jak wszystkie inne zgromadzenia, jednakże już w ich konstytucji, jak i w wielu innych polskich tekstach gromadzą się pod słowem Fraternité, zachowanym we francuskiej formie graficznej, np. „Rozprzestrzenianie Fraternité na całym świecie…” lub „Zwierzęta miały swoje miejsce we Fraternité…”. Ci zakonnicy zdecydowanie różnią się od wszystkich innych występujących w „Leksykonie”, mieszkają bowiem nie w klasztorach, ale po dwóch, trzech w blokach, pracują w fabrykach, w sklepach, ubierają się po cywilnemu, dlatego uzasadnione wydaje się to terminologiczne wyodrębnienie.
Fraternité dosłownie znaczy 'braterstwo' i najlepszym polskim odpowiednikiem byłoby, moim zdaniem, wyciągnięte z lamusa słowo fraternia ('braterski stosunek, zbratanie, przyjaźń' – według słownika Doroszewskiego). Jestem bardzo wyczulony na ekspansję obcych wyrazów do polszczyzny, jednakże obecnie to przede wszystkim kupieckie words nas po chamsku atakują, zaśmiecają media, dlatego wobec eleganckiej francuszczyzny, sromotnie wypartej znad Wisły, byłbym tolerancyjny, a nawet przyjazny. Zwłaszcza, że to zgromadzenie jest jakoś szczególnie związanie nie tyle z samą Francją, co z językiem francuskim, traktowanym jako język misyjny wśród krajów arabskich. Przyjmuję zatem do mojego tłumaczenia termin Fraternité (zawsze z dużej litery), w znaczeniu Zgromadzenia Małych Braci (lub Sióstr).
A jak nazywać poszczególne wspólnoty? Prócz neutralnego słowa wspólnota, używane są dwa inne, francuskie i jego dosłowne tłumaczenie: fraternité i braterstwo. „Kroniki poszczególnych fraternité, chociaż…”, „Żadnemu Braterstwu [całkowicie nieuzasadniona duża litera – mój przypis] nie wolno…”. I tu się całkowicie nie zgadzam z tłumaczami, którzy mnie poprzedzili. Braterstwo w znaczeniu jakiejś konkretnej wspólnoty jest dość niezręczne, a fraternité trochę dziwaczne i aż się prosi, aby je spolszczyć na fraternię, co też czynię w mym przekładzie. Zdumiewające jest niezwykle częste traktowanie z dużej litery braterstwa czy fraternité, co niewątpliwie bierze swe źródło z oryginalnych tekstów. Mój Carlo Caretto pisze: „Questa Fraternità di Spello dovrebbe…”, ale przecież nie napiszę w tłumaczeniu: „Ta Fraternia (czy Wspólnota) ze Spello powinna…”, a tylko: „Ta fraternia (czy wspólnota) ze Spello…”. Nie znajduję żadnego uzasadnienia, aby w języku polskim zastosować dużą literę (we włoskim również).
Natomiast już nie tylko zdumiewają mnie, lecz wręcz gorszą bardzo nagminne w wielu publikacjach zdania, jak na przykład: „Żaden Mały Brat nie powinien…” czy „Idąc ulicą spotkałem dwie Małe Siostry, które…”. Mały brat jest tu użyty w znaczeniu pospolitym, jak franciszkanin, czy jezuita i zgodnie z regułami powinien być mały, tym bardziej, że podstawową zasadą duchowości małych braci (tu mógłbym już chyba napisać Małych Braci, w znaczeniu Zgromadzenia, Fraternité, co kładzie nieco inny akcent) jest życie w ukryciu, na wzór Jezusa z Nazaretu. I faktycznie, w życiu, w bloku mieszkalnym czy w zakładzie pracy, sąsiedzi, koledzy często nawet nie wiedzą, że rozmawiają z małym bratem, z prawdziwym zakonnikiem. Czemuż więc chcą się wyróżnić w piśmie?

Skąd w jezyku polskim oboczna pisownia Allah a. Allach, a także Ałłach? Czyżby przez… Sienkiewicza?
Kłaniam się
Maciej Malinowski

Dzień dobry,
jak napisać poprawnie datę: od dnia 24 do 30 września 2009 roku? Czy między dniami stawia się dywiz, czy półpauzę, i ze spacją czy bez? A także czy między dniem, miesiącem i rokiem trzeba koniecznie stawiać spację? Która wersja byłaby poprawna?

24-30.09.2009
24-30. 09. 2009
24 – 30. 09. 2009
24–30.09.2009
24–30. 09. 2009
24 – 30. 09. 2009

Dziękuję

Szanowna Poradnio!
Jak po polsku należy pisać o Paryżu? Czy rue de Rivoli to ulica Rivoli, czy ulica de Rivoli? A 9^ème arrondissement to dzielnica dziewiąta, dziewiąta dzielnica, dzielnica 9 czy dzielnica IX? Rive gauche to lewy brzeg czy Lewy Brzeg?
Merci d’avance
Dorota

Na Waszej stronie znalazłem potwierdzenie moich wątpliwości: należy pisać 3 maja, a nie 3-go maja. Z tego, co wiem, pisownia -go jest stara. Zastanawia mnie jednak fakt,że bardzo wielu ludzi – co dziwniejsze, młodych – stosuje nieprawidłową formę. Czy mógłbym dowiedzieć się, od kiedy i na jakiej podstawie wprowadzono pisownię 3 maja?
Pozdrawiam
Wojciech Kołodziejczyk

Szanowni Państwo,

mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?

Z poważaniem,

Maciej

Proszę o wyjaśnienie pisowni słowa kebab w języku polskim. Słowo kebab jest pochodzenia tureckiego, a oryginalna pisownia to kepap. Dlaczego w języku polskim zapisujemy kebab?